free rider ne demek?

Free rider, seyahat maliyetlerinin ortaklaşa ödenmesine rağmen, herhangi bir katkıda bulunmayan kişi veya grupları ifade eden bir terimdir. Bu terim genellikle ekonomi, siyaset bilimi ve sosyoloji gibi disiplinlerde kullanılır.

Free rider, bir grup veya topluluğun bir hizmetten veya kaynaktan yararlanırken, maliyetlerini diğer üyelerle paylaşmak yerine, herhangi bir katkıda bulunmadan yararlanma stratejisini benimseyen bireyi ifade eder. Bu durumda, diğer üyeler maliyeti paylaşırken, free riderlar aynı avantajlardan ücretsiz olarak yararlanmaktadır.

Free rider problemi, ortak kaynakların etkin bir şekilde yönetilememesi veya kolektif eylemlerin gerçekleştirilememesi durumunda ortaya çıkar. Bir grup üyenin harekete geçme ve bir hizmeti finanse etme konusunda isteksiz olması, diğer üyelerin de harekete geçmeme stratejisini benimsemesine neden olabilir.

Free rider problemi, bazı ortak kaynaklarda veya kamusal hizmetlerde sıklıkla gözlemlenen bir durumdur. Örneğin, halkın ortak kullanımına açık park veya plaj gibi yerlerde free riderlar, diğer insanların ödeme yaparak bakım ve düzenleme masraflarını karşılamasını bekleyebilir. Ayrıca, ekonomik sistemlerde açıklanan "toplumsal adalet meselesi" de free rider problemi olarak değerlendirilebilir.

Free rider probleminin önlenmesi veya azaltılması için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Örneğin, katılımın zorunlu kılındığı yasal zorunluluklar veya teşvikler, free riderların sayısını azaltabilir. Ayrıca, toplumun bilinçlendirilmesi ve ortak sorumluluk bilincinin yaygınlaşması da free rider problemini çözebilecek etkili yöntemlerdir.

Sonuç olarak, free rider, başkalarının maliyetlerini paylaşmak zorunda kalmadan ortak kaynaklardan yararlanan kişileri ifade eder. Bu durum, ortak kaynakların sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesini zorlaştırabilir ve toplumsal huzuru etkileyebilir.